Dobra stolarka budowlana – konkurs TOPTEN HACKS OKNA 2022

W krajach UE na ogrzewanie i chłodzenie przeznacza się prawie 50% zużycia energii końcowej, z czego 80% przypada na budynki. Zmiany klimatyczne są efektem m.in. emisji gazów cieplarnianych, które pochodzą głównie ze spalania paliw kopalnych, i mają realny wpływ na codzienne życie obywateli i funkcjonowanie gospodarki. Powszechne stosowanie energooszczędnych rozwiązań w dobie kryzysu energetycznego i ekonomicznego zwłaszcza w budownictwie powinno być działaniem priorytetowym.

Stolarka okienna i drzwiowa jest przyczyną strat energii wynoszących od 15% do 30% całkowitego zużycia energii przez budynek. Wybór odpowiedniej stolarki nie jest zadaniem prostym. Pomocą w podjęciu właściwej decyzji może być konkurs TOPTEN HACKS 2022, w ramach którego wyłoniono najlepszą na polskim rynku stolarkę w kategoriach:

• okna pionowe: drewniane, aluminiowe, PVC,
• okna dachowe,
• drzwi zewnętrzne.

Stolarka a „fala renowacji”

Kraje UE zobowiązały się do 2050 r. osiągnąć neutralność klimatyczną. W nowych budynkach stosuje się materiały i wyroby budowlane spełniające aktualne wymagania prawne. Zgodnie z szacunkami Komisji Europejskiej przywoływanymi w komunikacie „Fala renowacji”, w UE co roku renowacji podlega ok. 11% budynków, a wskaźnik renowacji ukierunkowanej na poprawę efektywności energetycznej budynków wynosi jedynie 1%

W budownictwie istnieją duże możliwości poprawy efektywności – przede wszystkim poprzez stosowanie wyrobów budowlanych o jak najwyższej efektywności energetycznej. W istniejących budynkach realizowane jest to przez termomodernizację oraz rozwijanie odnawialnych źródeł energii (AZE i OZE). W latach 2022–2050 polskie budynki powinny zostać zmodernizowane w sposób spójny z transformacją w kierunku gospodarki neutralnej klimatycznie.

W ramach projektu HACKS (Heating And Cooling Know-how and Solutions – Ogrzewanie i chłodzenie – wiedza i rozwiązania) prowadzone są konsultacje mające za zadanie wspierać konsumentów w wymianie nieefektywnych urządzeń grzewczych i chłodzących (HAC) na nowe, energooszczędne, poprzez szereg rad i wskazówek oraz dostarczanie narzędzi ułatwiających wybór najbardziej efektywnych energetycznie rozwiązań. Dotyczy to również wyrobów budowlanych, takich jak okna i drzwi, mających istotny wpływ na zużycie energii na ogrzewanie i chłodzenie w budynkach. Dzięki temu wszystkie osoby korzystające z materiałów HACKS będą mogły podejmować świadome kroki zakupowe i skutecznie planować zmiany w swoich domach i mieszkaniach, aby zużywać mniej paliwa, obniżyć rachunki za energię oraz poprawić komfort życia.

Najlepsza stolarka okienna i drzwiowa – TOPTEN HACKS Okna 2022

W 2022 r. Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska oraz Fundacja Efektywnego Wykorzystania Energii zorganizowały VI edycję konkursu na najlepszą stolarkę budowlaną – TOPTEN HACKS OKNA 2022.

Konkurs TOPTEN OKNA 2022 obejmował ocenę dostępnej na polskim rynku stolarki budowlanej w pięciu kategoriach:

• okna pionowe drewniane,
• okna pionowe aluminiowe,
• okna pionowe PVC,
• okna dachowe,
• drzwi zewnętrzne.

Zasadę konkursu stanowi niezależna i bezstronna ocena stolarki, oparta na przeanalizowaniu deklarowanych parametrów technicznych, potwierdzonych przez badania wykonane w renomowanych, kredytowanych jednostkach badawczych.

Celem kolejnej edycji konkursu było wskazanie dostępnych na rynku, najlepszych pod względem energetycznym, technicznym oraz ekonomicznym okien pionowych, dachowych oraz drzwi zewnętrznych. W ramach prac konkursowych ocenie poddawano podstawowe parametry użytkowe stolarki okiennej i drzwiowej. W szczególności analizowano deklarowane właściwości użytkowe, do których należą parametry mające:

1. bezpośredni wpływ na zużycie energii:
   – podstawowy najczęściej stosowany parametr charakteryzujący właściwości cieplne stolarki
   – współczynnik przenikania ciepła stolarki U_w, U_d,
   – bilans energetyczny stolarki, pozwalający określić obliczeniowe zużycie energii na ogrzewanie i chłodzenie,
   – współczynnik przepuszczalności energii promieniowania słonecznego g,
2. pośredni wpływ na zużycie energii:
   – współczynnik przepuszczalności światła Lt,
   – współczynnik oddawania barwy Ra,
   – szczelność powietrzna stolarki L100,
3. właściwości użytkowe:
   – izolacyjność akustyczna,
   – wodoszczelność,
   – odporność na działanie wiatru,
4. inne parametry:
   – koszt m² stolarki,
   – innowacyjność: urządzenia do wentylacji z funkcją antysmogową, czytnik linii papilarnych, okucia chowane,
   – jakość obsługi klienta,
   – posiadanie badań potwierdzających deklarowane właściwości użytkowe stolarki.

Spojrzenie ogólne

Kolejna edycja konkursu TOPTEN HACKS OKNA 2022 zorganizowana została po rocznej przerwie spowodowanej pandemią COVID-19. Porównując wyniki konkursu z 2019 r., można stwierdzić, że w okresie trzech lat właściwie nie wprowadzono ani nowych konstrukcji, ani nowego szklenia. W zakresie innowacyjności nie odnotowano szczególnych zmian. Systemy rozpoznawania linii papilarnych posiada już większość firm produkujących stolarkę drzwiową. Podobnie się ma z dostępnością nawiewników antysmogowych, zawiasów ukrytych czy fabrycznie montowanych refleksoli.

Parametry określające izolację termiczną okien przez współczynnik przenikania ciepła o wartościach poniżej U_w  ≤  0,9 W/(m²·K) oraz drzwi U_d  ≤  1,3 W/(m²·K) są dziś standardem wymaganym prawnie. Zaskakujące jest, że producenci nadal mają w ofercie stolarkę okienną o U_w  ≥  1,1 W/(m²·K).

Nadal brak jest umiejętności właściwego wykorzystania parametrów stolarki, głównie okiennej, takich jak:

• współczynnik przepuszczalności energii promieniowania słonecznego g,
• współczynnik przepuszczalności światła Lt,
• współczynnik oddawania barwy Ra,
• szczelność powietrzna stolarki L100,

mających pośrednio lub bezpośrednio wpływ na zużycie energii do celów grzewczych, chłodniczych oraz na oświetlenie.

Współczynnik przenikania ciepła to nie wszystko. Przy wyborze energooszczędnej stolarki, czasem, choć nie zawsze, porównywana jest odpowiednio niska wartość współczynnika przenikania ciepła. Dla okien producent deklaruje wartość Uw wyznaczoną dla okna referencyjnego lub udostępnia wartość obliczoną indywidualnie dla każdego okna.

Prawo budowlane ogranicza dopuszczalną wartość U_w dla okien, która nie powinna przekraczać 0,9 W/(m²·K). Dla drzwi wartość maksymalna według Warunków Technicznych nie powinna przekraczać U_d  ≤  1,3 W/(m²·K). Jednak o energochłonności stolarki decydują jeszcze inne parametry, których wpływ uwzględniono w bilansie energetycznym i w etykiecie energetycznej stolarki. Do nich należą:

• współczynnik przepuszczalności energii promieniowania słonecznego g,
• szczelność powietrzna stolarki L100,
• geometria okna i profili – tak należy je wybrać, aby stosunek powierzchni szyby do powierzchni okna był optymalny,
• izolacyjność termiczna ramki dystansowej ψ,
• sposób i jakość montażu.

Podsumowanie

Ostatecznie uznano, że stolarkę okienną i drzwiową powinno się poddać ocenie wg następujących kryteriów:

Stolarka okienna:

1. Najważniejsza jest efektywność energetyczna, określona jako zbiór parametrów energetycznych mających wpływ na zużycie energii na ogrzewanie, chłodzenie i oświetlenie, przepuszczalność światła widzialnego, szczelność powietrzna stolarki. Ze względu na aktualne znaczenie efektywności energetycznej przyznano aż 47% punktów. Organizatorzy konkursu podkreślili w ten sposób pierwszoplanową rolę parametrów mających wpływ na zużycie energii. Ocenę energetyczną stolarki wykonano w programie Etykieta energetyczna.
2. Drugą grupę stanowią parametry wytrzymałościowe: odporność na obciążenie wiatrem i wodoszczelność, które mają 20% udział w ocenie stolarki okiennej. Pośrednio mają wpływ na efektywność energetyczną stolarki.
3. W trzeciej grupie zamieszczono ocenę ze względu na parametry użytkowe, w skład których wchodzą: izolacyjność akustyczna, fabrycznie dostępne do okien osłony przeciwsłoneczne, możliwość zastosowania nawiewników antysmogowych, możliwość wiernego oddawania barwy przez szyby oraz zastosowania ukrytych okuć.
4. Ostatnią grupę stanowi ocena kosztów proponowanej przez dostawców stolarki okiennej stanowiących 15% możliwych do zdobycia punktów w konkursie.

Drzwi zewnętrzne:

1. Najważniejsza jest efektywność energetyczna, określona jako zbiór parametrów energetycznych: mających wpływ na zużycie energii na ogrzewanie, chłodzenie i oświetlenie, szczelność powietrzna stolarki. Ze względu na aktualne znaczenie efektywności energetycznej przyznano aż 48% punktów.
2. Drugą grupę stanowią parametry wytrzymałościowe: odporność na obciążenie wiatrem i wodoszczelność, które mają 20% udział w ocenie stolarki drzwiowej. Pośrednio mają wpływ na efektywność energetyczną stolarki.
3. W trzeciej grupie zamieszczono ocenę ze względu na parametry użytkowe, w skład których wchodzą: izolacyjność akustyczna, czytnik linii papilarnych, wizjer elektroniczny oraz możliwość zastosowania ukrytych okuć.
4. Ostatnią grupę stanowi ocena kosztów proponowanej przez dostawców stolarki drzwiowej stanowiących 16% możliwych do zdobycia punktów w konkursie.

Już wkrótce opublikujemy wyniki konkursu TOPTEN HACKS OKNA 2022.